Trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp của tỉnh Kon Tum đã tập trung lãnh đạo và triển khai thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Trung ương, của tỉnh về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và đạt được những kết quả khá toàn diện. Nhất là sau khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy có Kết luận số 08-KL/TU ngày 24-02-2021 về chủ trương triển khai Cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số, làm cho đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo bền vững” trên địa bàn tỉnh thì nhận thức và hành động của Nhân dân trên địa bàn tỉnh về công tác giảm nghèo và Chương trình xây dựng nông thôn mới càng có sự chuyển biến tích cực. Đến nay đã có 35 xã đạt chuẩn nông thôn mới (đạt 41,2%; tăng 8 xã so với đầu nhiệm kỳ), 06 thôn đạt chuẩn khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu và 18 thôn tại các huyện biên giới đạt chuẩn thôn nông thôn mới theo bộ tiêu chí.
Tuy nhiên, kết quả xây dựng nông thôn mới chưa đồng đều giữa các thôn (làng), nhất là tại các thôn (làng) đồng bào dân tộc thiểu số. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, cảnh quan, môi trường chưa đồng bộ; việc hình thành các điểm dân cư còn mang tính tự phát; đời sống vật chất và tinh thần của người dân một số vùng dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn; tỷ lệ hộ nghèo người dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao trong tổng số hộ nghèo toàn tỉnh (trên 90%).
Xuất phát từ tình hình thực tế của tỉnh với 54% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số; 92/102 xã, phường, thị trấn (90,2%) được phân định thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; với 756 thôn (làng, tổ dân phố) thì có trên 550 thôn (làng) có đông đồng bào dân tộc thiểu số (trên 73%); để tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với nhiệm vụ xây dựng các thôn (làng) ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt chuẩn nông thôn mới, góp phần quan trọng và tích cực vào việc thực hiện thành công chỉ tiêu đến năm 2025 có 60 xã (75%) trở lên đạt chuẩn nông thôn mới; 04 huyện và thành phố Kon Tum đạt chuẩn nông thôn mới hoặc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ngày 18/02/2022 đã ban hành Chỉ thị số 12-CT/TU “về tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy các cấp đối với việc xây dựng thôn (làng) nông thôn mới ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh” với mục tiêu đến năm 2025, toàn tỉnh có từ 50% trở lên số thôn (làng) vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt chuẩn thôn nông thôn mới.
Cùng với đó, tại Chỉ thị số 12-CT/TU, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã đề ra các nhiệm vụ, giải pháp hết sức cụ thể để triển khai thực hiện thành công mục tiêu trên, trong đó yêu cầu các cấp, các ngành: (1) thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, tuyên truyền, cụ thể hóa và triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng nông thôn mới, đảm bảo sát hợp với đặc điểm, tình hình ở địa phương mình. Phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp và sự tham gia của các tổ chức chính trị-xã hội ở cơ sở; có sự phân công, phân nhiệm rõ ràng, cụ thể, gắn trách nhiệm của người đứng đầu với kết quả hoàn thành nhiệm vụ được giao. (2) Nâng cao ý thức, nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và Nhân dân đối với công tác xây dựng thôn (làng) nông thôn mới ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; phát huy mạnh mẽ truyền thống đoàn kết, tương thân, tương ái, khơi dậy ý chí chủ động, tự lực vươn lên, không trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước và xã hội; xóa bỏ các hủ tục, phong tục không còn phù hợp tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Đồng thời, đã chỉ đạo Ủy ban nhân dân tỉnh: Lựa chọn 01 thôn (làng) đồng bào dân tộc thiểu số để làm điểm cấp tỉnh về xây dựng nông thôn mới; sau đó rút kinh nghiệm và triển khai ra diện rộng. Nghiên cứu phân bổ, bố trí nguồn lực phù hợp theo phân cấp và khả năng để hỗ trợ các huyện, thành phố xây dựng các thôn (làng) vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt chuẩn nông thôn mới theo kế hoạch.
Đặc biệt, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã yêu cầu các huyện ủy, thành ủy: (1) Lãnh đạo lựa chọn 01 thôn (làng) và chỉ đạo mỗi xã chọn 01 thôn (làng) làm điểm xây dựng nông thôn mới ở cấp mình để rút kinh nghiệm và triển khai ra diện rộng. (2) Huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở trong công tác xây dựng thôn (làng) nông thôn mới ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, xem đây là nhiệm vụ trọng tâm và thường xuyên. Phát huy vai trò của chi bộ, ban công tác mặt trận, các đoàn thể thôn, già làng, người có uy tín, cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang đứng chân trên địa bàn trong công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn và gương mẫu thực hiện các tiêu chí xây dựng thôn (làng) nông thôn mới tại địa phương. (3) Huy động, lồng ghép, cân đối, bố trí, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn vốn từ các chương trình, dự án trên cùng một địa bàn để tập trung nguồn lực xây dựng nông thôn mới; chú trọng các dự án phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân như nước sạch, thủy lợi, giao thông nông thôn, dịch vụ viễn thông, cơ sở giáo dục, y tế…; khuyến khích xã hội hóa theo phương châm Nhà nước và Nhân dân cùng làm. (4) Thực hiện tốt việc giải quyết đất ở, đất sản xuất cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, gắn với bố trí, sắp xếp dân cư phù hợp. Rà soát, có phương án chuyển đổi một số cây trồng, vật nuôi để mang lại giá trị kinh tế cao hơn. Đẩy mạnh thành lập và phát triển hợp tác xã kiểu mới, đảm bảo hoạt động đúng quy định của pháp luật và có hiệu quả thực chất. Thực hiện có hiệu quả Đề án Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) trên cơ sở khai thác các sản phẩm truyền thống, đặc trưng của địa phương; tăng cường xúc tiến, quảng bá sản phẩm, kết nối cung - cầu, đảm bảo thị trường tiêu thụ cho các sản phẩm. (5) Tăng cường mối gắn kết trong cộng đồng dân cư, giữa các thôn (làng) để hỗ trợ nhau phát triển sản xuất; kịp thời giải quyết các mâu thuẫn phát sinh, không để trở thành vụ việc phức tạp, kéo dài gây mất an ninh nông thôn trên địa bàn. (6) Chú trọng xây dựng các thiết chế văn hóa và phục dựng, bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số, đảm bảo mỗi thôn (làng) có bản sắc đặc trưng riêng, hướng tới phát triển du lịch cộng đồng ở nơi có điều kiện. (7) Tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác rà soát, phân loại hộ nghèo, hộ cận nghèo theo đúng quy trình, quy định để có giải pháp hỗ trợ phù hợp hoặc đề xuất các chính sách, cơ chế ưu tiên cho nhóm đối tượng hộ nghèo. Tăng cường hỗ trợ đào tạo nghề gắn với tạo việc làm. (8) Nâng cao hiệu quả hoạt động của Ngân hàng chính sách xã hội. Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, hướng dẫn Nhân dân mạnh dạn vay vốn và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn vay để phát triển kinh tế.
Như vậy, cùng với việc tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động "Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số, làm cho đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo bền vững" theo Kết luận số 08-KL/TU ngày 24-02-2021 (ban hành trước đây 01 năm), việc Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kon Tum ban hành Chỉ thị 12-CT/TU ngày 18-02-2022 đã cho thấy sự lãnh đạo hết sức cụ thể, sâu sát và tập trung hướng về cơ sở, về đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh của tập thể Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Nếu nói Kết luận 08-KL/TU ngày 24-02-2021 là đòn bẩy kích thích, là ngọn lửa khơi dậy tinh thần đổi mới nếp nghĩ, thay đổi cách làm của bà con, giúp bà con tự tin, tự cường vươn lên thoát khỏi đói nghèo, phát triển kinh tế; thì Chỉ thị 12-CT/TU ngày 18-02-2022 như nguồn năng lượng soi sáng đường đi, tiếp thêm sức mạnh, bổ sung nguồn lực, thúc đẩy bà con chung tay đoàn kết vượt lên chính mình để xây dựng nông thôn miền núi tỉnh Kon Tum ngày càng giàu đẹp. Có người nói một cách hình tượng, rằng Kết luận 08 và Chỉ thị 12 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy như hai bàn tay của người nhạc trưởng, sẽ vỗ nhịp bài ca kết đoàn để cấp ủy các cấp tăng cường lãnh đạo và đồng bào các dân tộc tỉnh Kon Tum nỗ lực vươn lên, cùng đồng tâm, đồng lòng, đồng sức xây dựng quê hương giàu đẹp, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp đã đề ra.
Bài, ảnh: Nguyễn Quang Thuỷ