Công cuộc đổi mới toàn diện trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội của nước ta đã và đang thu được những thành tựu quan trọng nhưng cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Bối cảnh quốc tế và khu vực có những thuận lợi và khó khăn đan xen; các thế lực thù địch chưa từ bỏ âm mưu, hoạt động chống phá chế độ, cản trở sự nghiệp đổi mới của Nhân dân ta. Tình hình đó đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta phải ra sức phấn đấu, đoàn kết thống nhất, chung sức đồng lòng, tận dụng mọi thời cơ, thuận lợi vượt qua mọi khó khăn, thách thức, tiếp tục đưa đất nước phát triển nhanh bền vững. Cùng với thành công của Đại hội Đảng các cấp, việc tổ chức tốt cuộc bầu cử lần này là dịp để tiếp tục xây dựng, cũng cố và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân vì Nhân dân. Vì vậy, việc lựa chọn bầu ra những người tiêu biểu về đức, tài xứng đáng đại diện ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân trong Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021- 2026, là một nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân ta.
Nhằm mục đích tuyên truyền sâu rộng, tạo sự thống nhất về nhận thức, tư tưởng chính trị và hành động trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội để tổ chức cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đạt kết quả cao, bảo đảm dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, an toàn, tiết kiệm và thực sự là ngày hội của toàn dân. Trong không khí hướng đến ngày bầu cử Quốc hội khóa XV và bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021- 2026, chúng ta cùng nhau đọc bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Quốc hội ta vĩ đại thật, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân dân, số 2304, ngày 10/7/1960.
1. Quốc hội khóa I là Quốc hội kháng chiến
Với lời văn giản dị khúc chiết, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết về bối cảnh của cuộc bầu cử Quốc hội đầu tiên của dân tộc ta: “Cách mạng Tháng Tám vừa mới thành công. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà vừa mới thành lập. Chính phủ ta đang chân ướt chân ráo. Nạn đói khủng khiếp do Nhật và Tây gây ra, đang hoành hành. Ở miền Nam, đế quốc Anh đang giúp thực dân Pháp đánh nhau với ta. Ở miền Bắc thì quân Tưởng Giới Thạch ra sức giúp bọn Quốc dân đảng Việt Nam quấy rối...” (1)
Vượt trên tầm đánh giá của một số thế lực lúc bấy giờ cho rằng “Nhân dân ta trình độ còn kém, không nên vội tổ chức tổng tuyển cử”. Người nói: “Nhưng Đảng ta kiên quyết: Đồng bào ta phải được hưởng quyền dân chủ, chúng ta phải tổ chức tổng tuyển cử.”(2) Người viết: “Đảng đã làm đúng. Khắp cả nước từ Bắc đến Nam, đồng bào đã sôi nổi tham gia tổng tuyển cử. Trong vùng tạm bị chiếm ở miền Nam, mặc dù giặc khủng bố ráo riết, đồng bào ta vẫn hăng hái tham gia bầu cử. Nhiều đảng viên và cán bộ vì hoạt động cho cuộc bầu cử mà đã bị giặc bắt bớ, bắn giết.”(3). Tinh thần yêu nước, ý chí quật cường của Nhân dân ta đã chiến thắng, nó minh chứng cho sức mạnh đòi độc lập tự cường của một dân tộc với mấy nghìn năm lịch sử “Quốc hội đầu tiên trong lịch sử Việt Nam - Quốc hội khoá I - đã được toàn dân bầu ra.”(4)
Là thông điệp vĩ đại về sự dũng cảm của một dân tộc anh hùng, biểu lộ trong quyết tâm tổ chức bầu cử của Đảng ta; sự dũng cảm đầy trách nhiệm trước vận mệnh của dân tộc của các ứng cử viên Đại biểu Quốc hội khoá I, tinh thần làm chủ của cử tri cả nước, của thân phận làm chủ đất nước của chính mình, họ nô nức đi bầu vì họ bầu ra Quốc hội của chính họ “Quốc hội của ta”. Đó là nhận thức chính trị rất cao của người dân, nhận thức chính trị đó không hẳn là trình độ học vấn, hay trình độ về dân trí bởi thời kỳ đó nạn đói, nạn dốt đang hoành hành. Quốc hội khoá I đã làm nhiều việc, những việc quan trọng nhất Quốc hội đã làm là: “tuyên bố kháng chiến cứu nước, thông qua Luật cải cách ruộng đất, thông qua Hiến pháp mới”(5). Quốc hội khoá I đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ một Quốc hội lập hiến đồng thời là Quốc hội đoàn kết triển khai hiến pháp, đây là một độc đáo trong lịch sử của Quốc hội, khi mà nhiệm vụ thiêng liêng cao cả nhất lúc đó là độc tự do cho dân tộc.
2. Quốc hội khoá II là Quốc hội xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà
Hồ Chí Minh viết “Cuộc tổng tuyển cử Quốc hội khoá II là một thắng lợi rất to lớn của nhân dân ta. Khắp miền Bắc, bình quân hơn 97% cử tri đã tham gia bỏ phiếu. Nơi dân cư thưa thớt và giao thông khó khăn nhất (như Hà Giang) số phiếu cũng đạt gần 93%. Một phần tư trong số 22.530 khu vực bỏ phiếu, 100% cử tri đã tham gia bầu cử. Điều đó chứng tỏ trình độ chính trị cao của đồng bào ta”(6). Trình độ chính trị cao được Người nhắc đến ở đây cho thấy một lần nữa thực tiễn đã minh chứng cho nhận định không phải nhận thức chính trị và trình độ học vấn là một, điều quan trọng của nhận thức chính trị chính là ngưòi dân thấy họ đang quyết định cho chính lợi ích của mình, họ tham gia xây dựng chính quyền một cách tự nguyện nhiệt tình không chịu sự đè nén bắt ép đi bầu, bằng một thái độ trách nhiệm trước lá phiếu, không bàng quan xa lánh, chắc hẳn không có chuyện một người đi bầu cho nhiều người- như một đại cử tri mà tính phổ thông đầu phiếu và bỏ phiếu kín.
Đọc lại điều này cũng khiến chúng ta cần suy nghĩ làm sao phát huy được cao độ nhận thức chính trị trong đợt bầu cử sắp tới này để làm nên Quốc hội như một đầu tàu của đổi mới, hội nhập Quốc tế. Về trình độ học vấn hay dân trí đến nay đã cao hơn trước, nhận thức chính trị chúng ta chỉ có thể phát huy cao độ khi cuộc bầu cử thật sự dân chủ, nhằm xây dựng một Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự của dân, do dân và vì dân, sẽ là sai lầm nếu có “chuyện nặng về cơ cấu nhẹ về chất lượng,”, “quân xanh quân đỏ”, áp đặt bè phái cục bộ,…Do vậy, người đại biểu được chọn phải là người ưu tú trong dân, họ có đủ đức, đủ tài để nắm bắt phản ánh và thay dân quyết định những vấn đề trọng đại của đất nước vì quyền lợi của dân; có tinh thần vì dân, xứng đáng là công bộc của dân.
Trong bài viết “Quốc hội ta vĩ đại thật”, Người so sánh Quốc hội ta và một số nước để thấy rõ bản chất Quốc hội của nhà nước ta. “Trong cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai, thực dân Pháp đã đưa nước ta dâng cho Nhật. Sau cuộc kháng chiến, Pháp lại tình nguyện để cho Mỹ hất cẳng chúng ra khỏi miền Nam và đã trốn tránh trách nhiệm họ đã cam kết trong Hiệp định Giơnevơ. Đế quốc Mỹ tạm thời thực hiện được âm mưu cướp nước và Ngô Đình Diệm đã tạm thời thực hiện được âm mưu bán nước. Vì Mỹ - Diệm và Pháp mà năm 1956 không có cuộc tổng tuyển cử tự do ở Việt Nam. Vì Mỹ - Diệm và Pháp mà trong cuộc tổng tuyển cử Quốc hội khoá II của ta, đồng bào miền Nam chỉ có thể tham gia bằng tinh thần"(7).
Quốc hội khóa II đã quyết định kéo dài nhiệm kỳ của 91 vị đại biểu do đồng bào miền Nam bầu cử trong khoá I. Có 34 đồng bào miền Nam tập kết đã được bầu trong khoá này. Điều đó chứng tỏ tinh thần đoàn kết và quyết tâm thống nhất đất nước của nhân dân ta. Trong 362 đại biểu mới, có: 50 công nhân; 46 nông dân; 20 quân nhân; 65 lao động trí óc; 56 đại biểu đồng bào miền núi; 49 phụ nữ; 40 thanh niên; 78 vị là anh hùng quân đội, anh hùng và chiến sĩ lao động; 02 vị đại biểu đạo Phật; 14 vị linh mục và đại biểu công giáo.
Không có Quốc hội một nước tư bản nào được Nhân dân tín nhiệm với số phiếu cao như vậy; tỏ rõ sự đoàn kết, bình đẳng và bao gồm những thành phần thật sự đại biểu cho đại đa số Nhân dân như vậy. Không cần so sánh với những cuộc "tuyển cử" gian lận của bọn Mỹ- Diệm, chúng ta hãy lấy Quốc hội Pháp làm ví dụ. Vì luật tuyển cử không dân chủ và không bình đẳng, mà trong Quốc hội Pháp hiện nay: 1 nghị sĩ của Đảng Liên minh Cộng hoà mới chỉ đại biểu cho 19.068 cử tri, 1 nghị sĩ Phong trào Cộng hoà bình dân (MRP) đại biểu cho 46.938 cử tri, 1 nghị sĩ Đảng Cộng sản thì đại biểu cho 388.220 cử tri.”(8)
Người nhận định: “Quốc hội khoá I của ta là Quốc hội kháng chiến. Quốc hội khoá II này là Quốc hội xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà” (9). Bài viết Quốc hội ta vĩ đại thật của Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên ý nghĩa trọng đại của sự ra đời Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, những đóng góp to lớn, những quyết định lịch sử quan hệ đến vận mệnh đất nước của Quốc hội khoá I trong công cuộc kháng chiến kiến quốc vừa qua, đồng thời khẳng định thắng lợi của cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội khoá II, nó chứng tỏ “tinh thần đoàn kết và quyết tâm thống nhất đất nước của nhân dân ta” và tin tưởng rằng các đại biểu Quốc hội “phải lấy việc làm thực tế mà hướng dẫn nhân dân ta xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh” (10).
Đoạn cuối bài viết Người chỉ rõ nhiệm vụ người đại biểu của dân, chúng tôi xin phép được đăng lại toàn văn thay cho lời kết của bài: "Vì vậy, để xứng đáng là người đày tớ trung thành của nhân dân, nhiệm vụ của mỗi vị đại biểu là phải:
- Thực hành cần kiệm liêm chính, chí công vô tư,
- Một lòng một dạ phục vụ nhân dân, phục vụ chủ nghĩa xã hội,
- Làm gương mẫu trong việc thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tham ô.
Nói tóm lại, phải lấy việc làm thực tế mà hướng dẫn nhân dân ta xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh" (11)
Võ Thanh Bình
(Trường Chính trị tỉnh Kon Tum)
_________________________
(1),(2),(3),(4),(5)- Hồ Chí Minh:
Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, t.12, tr. 622.
(6) - Hồ Chí Minh:
Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, t.12, tr. 623.
(7) - Hồ Chí Minh:
Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, t.12, tr. 622- 623.
(8),(9),(10),(11)- Hồ Chí Minh:
Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, t.12, tr. 624.