Trên thế giới, công tác xã hội có quá trình phát triển hơn 100 năm và đạt được hiệu quả tốt, nhất là trong ngành Y tế. Bởi lẽ, trong quá trình chữa bệnh, người bệnh chịu ảnh hưởng từ các vấn đề xã hội đến tâm lý. Nhiều nghiên cứu chỉ ra trạng thái tâm lý như căng thẳng, lo âu có mối liên hệ chặt chẽ với quá trình lành bệnh của người bệnh khi điều trị.
Nhận thức được điều này, ngày 25/3/2010, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã ký Quyết định số 32/2010/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Phát triển nghề công tác xã hội…Như vậy, công tác xã hội chính thức được công nhận là một nghề và có cơ sở pháp lý để phát triển tại nước ta. Cùng với đó, ngày 15/7/2011, Bộ trưởng Bộ Y tế ký Quyết định số 2514/QĐ-BYT và Bộ Y tế có Thông tư số 43/2015/TT-BYT ngày 26/11/2015 quy định về nhiệm vụ và hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác xã hội của bệnh viện. Đây là những cơ sở pháp lý căn bản để các bệnh viện thành lập đơn vị chuyên trách về công tác xã hội, góp phần đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân và giảm áp lực cho nhân viên y tế, góp phần quan trọng trong nâng cao chất lượng điều trị.
Trên phạm vi cả nước, có nhiều bệnh viện triển khai tốt công tác xã hội như Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Nhi Đồng 2, Bệnh viện Chợ Rẫy,...Với tỉnh Kon Tum, hiện nay trong các bệnh viện tuyến tỉnh và trung tâm y tế huyện có hệ bệnh viện, mặc dù chưa có đơn vị nào thành lập phòng, nhưng đã có Tổ Công tác xã hội hoạt động; bước đầu thực hiện ở bước đón tiếp, hướng dẫn, hỗ trợ người bệnh khi đến khám chữa bệnh; riêng Bệnh viện Đa khoa tỉnh đã quan tâm hơn đến hoạt động truyền thông, đón tiếp, tư vấn…Còn những nhiệm vụ khác của công tác xã hội như hỗ trợ tâm lý cho người bệnh và nhân viên y tế, vận động tiếp nhận tài trợ để hỗ trợ người bệnh gặp hoàn cảnh khó khăn, tổ chức các sự kiện hướng đến chăm sóc tinh thần cho người bệnh, hay đào tạo, tập huấn cho nhân viên bệnh viện về công tác xã hội…việc triển khai thực hiện còn hạn chế.
Có 3 nguyên nhân chính dẫn đến hoạt động công tác xã hội trong bệnh viện còn hạn chế:
Một là, chưa bố trí được vị trí chính thức. Người hoạt động công tác xã hội trong bệnh viện còn khó khăn trong vấn đề biên chế, chế độ…
Hai là, không ít người làm công tác xã hội ở các bệnh viện đều chưa được đào tạo chuyên về công tác xã hội, chỉ một số ít được tham gia khóa tập huấn ngắn hạn nên vẫn còn hạn chế trong thực hiện nhiệm vụ công tác xã hội trong bệnh viện.
Ba là, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị-xã hội và trong xã hội nói chung tuy đã có nhận thức nhưng chưa thật cao, thật đúng về vai trò, vị trí của Công tác xã hội, nhất là trong hệ thống y tế, vì vậy sự quan tâm đến lĩnh vực này còn chưa ngang tầm.
Công tác xã hội không phải chỉ là hoạt động từ thiện. Trong y tế, thực tế cho thấy, công tác xã hội của bệnh viện nếu được thực hiện tốt góp phần cải thiện tinh thần người bệnh, làm cho họ tin tưởng hơn, gắn bó hơn với bệnh viện, những rào cản giữa người bệnh và nhân viên y tế được tháo gỡ, người bệnh thấy thoải mái, hài lòng hơn và qua đó giúp cho quá trình điều trị bệnh cũng rút ngắn bớt so với bình thường. Với ý nghĩa theo diện rộng như vậy, thời gian tới mong rằng Công tác xã hội nói chung, những người đã và đang công tác xã hội trong bệnh viện nói riêng nhận được nhiều hơn sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền; của lãnh đạo ngành Y tế tỉnh…để Công tác xã hội hoạt động có hiệu quả, góp phần quan trọng trong quá trình khám chữa bệnh, trả lại sức khỏe cho người bệnh theo đúng nghĩa cả về thể chất và tinh thần.
Bài, ảnh: Nguyễn Thị Thảo Nguyên
(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Kon Tum)