Bệnh viên Tâm thần Kon Tum: “Mái nhà ấm áp” cho bệnh nhân tâm thần

Những “hy sinh” thầm lặng của đội ngũ y bác sĩ tại đây
Trong ngành Y, việc chăm sóc bệnh nhân bình thường vốn đã vô cùng vất vả, nhưng đối với các y bác sĩ ở Bệnh viện Tâm thần Kon Tum, nhiệm vụ của họ còn khó khăn, áp lực gấp bội phần. Hơn cả trách nhiệm của một nhân viên y tế, các y bác sĩ nơi đây còn trở thành người bạn, người thân với nỗ lực gieo niềm hy vọng về một cuộc sống bình thường cho những bệnh nhân đặc biệt, giúp họ vượt lên nghịch cảnh.
Một ngày cuối tháng 01-2024, cũng là ngày cận kề chuẩn bị cho Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024. Sau khi kết thúc buổi giao ban bệnh viện thường kỳ vào sáng thứ 2, tôi (Trần Văn Đại) đại diện cho Ban chấp hành Công đoàn cơ sở Bệnh viện cùng với Bác sĩ chuyên khoa cấp I Đinh Văn Khuê - Giám đốc Bệnh viện Tâm thần đến Khoa Khám-Cấp cứu-Điều trị để thăm hỏi, động viên Điều dưỡng Trần Thanh Hiển, người mới đây bị bệnh nhân vừa nhập viện, trong cơn kích động đã “tấn công” như đấm, đá, cắn, cào, tạt nước…Rất may, với sự chủ động, kỹ năng xử lý tình huống kịp thời, anh Hiển đã cùng các y bác sĩ khống chế được bệnh nhân và không gặp vấn đề nguy hiểm đến sức khỏe.
Trao đổi với chúng tôi, Điều dưỡng Trần Thanh Hiển tâm sự: Hơn 5 năm vào nghề, đây là lần thứ hai anh bị bệnh nhân tấn công (lần trước đây là khi anh ở Tổ điều trị bệnh nhân tâm thần thuộc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Kon Tum). Bị bệnh nhân đe dọa, tấn công tiềm ẩn nhiều nguy hiểm hay lâm vào những hoàn cảnh dở khóc, dở cười không còn xa lạ với các y bác sĩ, hộ lý tại đây.
Điều dưỡng Trần Thanh Hiển chia sẻ: Ngay từ khi quyết định lựa chọn công việc này, tôi cũng như các y bác sĩ ở đây đã xác định phải đối mặt với những khó khăn khi chăm sóc bệnh nhân. Thế nhưng, càng gắn bó, chúng tôi càng cố gắng và tâm huyết hơn với nghề. Với bệnh nhân tâm thần, ngoài hỗ trợ về y tế, thì họ cũng luôn cần sự thấu hiểu, thông cảm nên ngoài việc điều trị, chúng tôi còn là người bạn, thường xuyên có sự trò chuyện, động viên nên mọi người rất gần gũi, quý mến, coi mình như người thân.
Điều đáng nói, Bệnh viện Tâm thần tỉnh Kon Tum mới đi vào hoạt động còn thiếu thốn về cơ sở vật chất, rất thiếu trang thiết bị, máy móc…nhưng các y bác sĩ ở đây vẫn miệt mài, không quản sớm hôm chăm sóc bệnh nhân tâm thần. Một số liệu cho thấy sự nỗ lực vượt khó của đội ngũ tại đây: Bệnh viện hiện đang quản lý điều trị hơn 100 bệnh nhân trong toàn tỉnh; trong đó, Khoa Khám bệnh-Cấp cứu-Điều trị (thuộc Bệnh viện) hiện đang điều trị nội trú cho 10 bệnh nhân, đa số là nam, bị bệnh tâm thần phân liệt, động kinh…trong khi lực lượng y bác sĩ, hộ lý chỉ có 16 người. Đặc thù bệnh nhân ở đây (Khoa Khám bệnh-Cấp cứu-Điều trị) 100% là do điều dưỡng chăm sóc, ít có sự hỗ trợ của người nhà, nên áp lực công việc đối với nhân viên y tế là không nhỏ; mặt khác, bệnh nhân trong khoa cao tuổi nhất gần 70, trong đó có nhiều bệnh nhân có bệnh lý nền như cao huyết áp, tiểu đường…nên ngoài việc điều trị sức khỏe tâm thần, các y bác sĩ còn phải đặc biệt chú ý chăm sóc, theo dõi bệnh lý của bệnh nhân, cho uống thuốc theo hướng dẫn của bệnh viện chuyên khoa đã khám và cung cấp.
“Cái khó của bệnh nhân tâm thần chính là nhiều khi họ không ý thức được là mình có bệnh, bởi ngoài những lúc kích động do hoang tưởng, ảo giác thì họ vẫn có khả năng nhận thức bình thường. Cùng với định kiến xã hội về bệnh tâm thần khiến họ mặc cảm và không muốn đến bệnh viện điều trị. Vì vậy, các y bác sĩ luôn phải tạo không khí chuyện trò cởi mở, thân mật, những lời hỏi thăm vừa là nghiệp vụ chẩn bệnh, điều trị, vừa là cách giúp bệnh nhân khuây khỏa, hợp tác điều trị và nối lại dần những mối dây đã đứt với xã hội” - Điều dưỡng Trần Thị Thanh Thuý cho biết.
Chị Thúy chia sẻ: Ở nhà chăm con mọn như thế nào thì ở đây công việc của chúng em cũng tương tự như vậy. Bắt đầu từ 6 giờ sáng, các điều dưỡng trực ở khoa sẽ đôn đốc bệnh nhân dậy để vệ sinh cá nhân, tập thể dục. 7 giờ bệnh nhân ăn sáng và 8 giờ thì chúng tôi giúp bệnh nhân một số việc như cắt tóc, bấm móng tay, móng chân, phơi nắng...Bệnh nhân nào ổn định thì hướng dẫn họ giặt quần áo, trồng rau, nhổ cỏ…như một liệu pháp trị liệu. 10h là khoảng thời gian bệnh nhân uống thuốc, sau đó nghỉ ngơi và ăn trưa. Ngày nào chúng tôi cũng tất bật trong vòng quay công việc như thế. Đa phần các bệnh nhân sau thời gian điều trị cũng ổn định, có thể tự phục vụ được bản thân, nhưng cũng có một số bệnh nhân nặng, mọi hoạt động từ bữa ăn, giấc ngủ, sinh hoạt, vệ sinh đều do điều dưỡng và một phần người nhà chăm sóc.
Theo chân Điều dưỡng Trần Thị Thanh Thúy đi thăm bệnh nhân, nhìn cách chị chăm sóc, dỗ dành bệnh nhân mới thấy hết được tâm huyết của những y bác sĩ nơi đây. Nghiêm khắc có, khuyên nhủ, vỗ về có, nhưng hơn hết là sự nhẫn nại, yêu thương dành cho những bệnh nhân đặc biệt gửi gắm trong mỗi hành động ân cần từ nhắc nhở giờ uống thuốc, ăn cơm, chải tóc, tắm gội…
Vất vả là thế, gian truân không ít nhưng trong mỗi câu chuyện của các y bác sĩ nơi đây vẫn lấp lánh những niềm vui, niềm tin về sự phục hồi của bệnh nhân. Đó là niềm vui nho nhỏ khi bệnh nhân để dành chiếc bánh, cái kẹo cho y bác sĩ mà họ yêu quý. Hạnh phúc lớn lao hơn cả, là khi bệnh nhân phục hồi có thể trở về với gia đình, hòa nhập với cộng đồng hay đơn giản hơn là tự giác phối hợp điều trị, có thể tự lập hơn trong sinh hoạt, biết chia sẻ, đùm bọc nhau. Đó chính là động lực, nguồn cổ vũ mạnh mẽ để các y bác sĩ cố gắng, vững tâm hơn trên con đường đã chọn.
Mái nhà ấm áp cho bệnh nhân tâm thần
Trong suy nghĩ của nhiều người, bệnh viện tâm thần là nơi được bao quanh bởi những bức tường cao, khung sắt, với những tiếng la hét, khóc cười lẫn lộn của bệnh nhân, song khi vừa đặt chân đến với Bệnh viện Tâm thần Kon Tum, mọi người đều cảm nhận được một không gian thoáng đãng, khang trang, yên tĩnh, sạch sẽ - một nơi để những bệnh nhân tâm thần có thể tìm thấy sự thoải mái và yên tâm điều trị.
Thời gian qua, Bệnh viện Tâm thần Kon Tum đã được tỉnh quan tâm đầu tư sửa chữa, nâng cấp, cải tạo mở rộng với quy mô 50 giường bệnh giai đoạn 2023-2025 và nâng lên 100 giường bệnh giai đoạn 2026-2030 (nếu đủ điều kiện).
Tuy chỉ mới đi vào hoạt động 05 tháng trong năm 2023, nhưng Bệnh viện Tâm thần Kon Tum đã tổ chức khám cho 744 lượt người bệnh; trong đó có 71 lượt nội trú; 673 lượt ngoại trú. Hiện nay, Bệnh viện đang điều trị nội trú tại bệnh viện cho khoảng hơn 10 bệnh nhân tâm thần phân liệt và động kinh. Tại cộng đồng, đơn vị đang quản lý hơn 1.000 bệnh nhân, số bệnh nhân ổn định đạt trên 87%.
Tại Bệnh viện, ngoài điều trị thuốc, các bác sĩ cũng áp dụng, kết hợp các liệu pháp trị liệu giúp người bệnh rèn luyện kỹ năng sống, giao tiếp, thích ứng với xã hội như tập thể dục, trồng rau, xem chương trình truyền hình bổ ích…Cùng với đó, tổ chức các hoạt động vui chơi, giao lưu văn nghệ - thể thao như bóng chuyền…Qua đó, tạo môi trường sống, sinh hoạt lành mạnh, gần gũi giúp người bệnh hòa đồng và không cảm thấy lạc lõng, áp lực khi điều trị tại đây.
Bệnh nhân A Năng (50 tuổi, địa chỉ xã Đăk Năng, thành phố Kon Tum) chia sẻ: Khi chưa có Bệnh viện Tâm thần của tỉnh tôi đã điều trị tại bệnh viện tâm thần các tỉnh khác như Gia Lai, Quy Nhơn; đến nay có Bệnh viện Tâm thần tại Kon Tum tôi rất mừng và đã điều trị tại đây từ khi bệnh viện đi vào hoạt động. Bệnh viện như ngôi nhà thứ hai của tôi. Từ việc thăm khám, điều trị đến ăn, ở, sinh hoạt đều được các y bác sĩ chăm sóc rất chu đáo, tận tình. Tết này, tôi sẽ ở lại đón tết ở bệnh viện, vì nghe nói ở lại bệnh viện có quà, có suất ăn và bệnh viện có tổ chức đón tết cho bệnh nhân…Chúng tôi cũng cố gắng điều trị tốt để có thể giảm bớt phần nào vất vả cho các y bác sĩ – ông A Năng nói.
Có thể khẳng định, việc tỉnh quan tâm cho chủ trương và sự thành lập, sớm đi vào hoạt động của Bệnh viện Tâm thần Kon Tum đã tạo điều kiện thuận lợi, là “địa chỉ tin cậy”, là “mái nhà ấm áp” của bệnh nhân tâm thần trên địa bàn. Kết quả trên còn là sự cộng hưởng của thái độ, tinh thần làm việc hết mình vì người bệnh của đội ngũ y bác sĩ Bệnh viện, dưới sự lãnh đạo của Ban Giám đốc và người đứng đầu Bệnh viện – Bác sĩ chuyên khoa cấp I Đinh Văn Khuê - Giám đốc Bệnh viện. Tin rằng, trong thời gian tới, đội ngũ y bác sĩ nói riêng và Bệnh viện Tâm thần Kon Tum sẽ phát huy kết quả đạt được, tiếp tục tổ chức điều trị cho các bệnh nhân tâm thần không chỉ bằng những đơn thuốc, mà còn bằng cả sự thấu hiểu, tấm lòng yêu thương người bệnh. Tình yêu nghề và trái tim ấm áp tình thương đối với bệnh nhân chính là sợi chỉ đỏ xuyên suốt, là điểm tựa giúp những “thiên thần áo trắng” luôn cảm nhận được niềm vui và hạnh phúc trong chính công việc lắm nỗi nhọc nhằn của mình.

Bài, ảnh: Trần Văn Đại
(Bệnh viện Tâm thần Kon Tum)