Ngày 10 tháng 10 năm 1978, Hội đồng Chính phủ ra Quyết định số 254/CP về chia tách huyện Đắk Tô thành 02 huyện, lấy tên là huyện Sa Thầy và huyện Đắk Tô; đồng thời, chuyển xã Ya Ly thuộc thị xã Kon Tum về huyện Sa Thầy. Theo đó, huyện Sa Thầy được thành lập bao gồm toàn bộ đất đai của H67 (cũ), với 05 xã Rờ Kơi, Mô Rai, Bờ Y, Đắk Xú, Ya Ly. Trên cơ sở đó, ngày 08 tháng 12 năm 1978, Tỉnh ủy Gia Lai - Kon Tum ra Quyết định số 93-QĐ/TU thành lập Đảng bộ huyện Sa Thầy. Ngày 01 tháng 01 năm 1979, Lễ công bố ra mắt huyện Sa Thầy được tổ chức trước sự chứng kiến của đông đảo cán bộ, chiến sĩ, Nhân dân trong huyện và tỉnh nhà
[1]. 40 năm thành lập huyện, cũng là mốc thời gian xây dựng và phát triển của Đảng bộ huyện, trải qua 10 kỳ Đại hội (Đại hội VII năm 1979, Đại hội XVI năm 2015), lãnh đạo chính quyền và Nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện vượt qua mọi khó khăn, đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận.
Bốn thập kỷ qua, Đảng bộ huyện Sa Thầy đã lãnh, chỉ đạo toàn diện trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, xây dựng hệ thống chính trị; vận dụng đúng đắn, linh hoạt các chủ trương của Đảng, Nhà nước, kịp thời cụ thể hoá các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương, của Tỉnh ủy bằng các chỉ thị, nghị quyết, chương trình, kế hoạch, đề án và nhiều văn bản hướng dẫn các cấp ủy, các tổ chức đảng để triển khai thực hiện có hiệu quả. Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Huyện ủy luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, bám sát các mục tiêu, phương hướng đề ra, tổ chức thực hiện sát với thực tiễn địa phương, phát huy được tính năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của cấp ủy, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị và sự phối hợp nhịp nhàng của các cấp, các ngành. Qua đó, đã góp phần nâng cao nhận thức, phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân trong việc thực hiện các nhiệm vụ của huyện.
Những chủ trương, nghị quyết của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Huyện ủy đề ra trong các nhiệm kỳ qua tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực như: khắc phục hậu quả chiến tranh; sắp xếp, ổn định tổ chức bộ máy cấp ủy, chính quyền, mặt trận và các tổ chức đoàn thể chính trị-xã hội; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, công tác tái định cư, khuyến nông, khuyến lâm, ứng dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi; thực hiện giao đất, giao rừng; đẩy mạnh xóa đói, giảm nghèo; cải cách thủ tục hành chính; thực hiện xã hội hóa giáo dục, y tế, thể dục thể thao; đảm bảo quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên; đề cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong việc triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao; giữ vững kỷ cương, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng Đảng bộ huyện trong sạch, vững mạnh.
Thành quả quan trọng trong giai đoạn từ 1979-2000 của Đảng bộ huyện là lãnh đạo, chỉ đạo tập trung khai hoang, định canh, định cư, xây dựng cánh đồng; tiếp nhận dân các tỉnh đồng bằng lên thành lập những khu kinh tế mới; thắng lợi trong chiến tranh biên giới Tây Nam, truy quét dứt điểm vấn đề FULRO trên địa bàn huyện, góp phần cùng cả tỉnh, cả khu vực Tây Nguyên, cùng cả nước xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nhờ đó, tình hình kinh tế, xã hội trên địa bàn có nhiều chuyển biến quan trọng. Cơ cấu kinh tế đã dần chuyển sang sản xuất hàng hóa, theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh. Kết cấu hạ tầng được đầu tư xây dựng, nâng cấp, diện mạo nông thôn có nhiều khởi sắc. Khối đại đoàn kết các dân tộc, mối quan hệ gắn bó máu thịt Đảng - Dân ngày càng được củng cố, tăng cường. Sự nghiệp văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục, thể dục, thể thao có nhiều chuyển biến. Các phong trào đền ơn, đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn được nhân rộng. Quy chế dân chủ ở cơ sở được coi trọng. Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.
Giai đoạn 2000-2018, tiếp tục thực hiện nhất quán quan điểm, đường lối đổi mới của Đảng, Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc huyện Sa Thầy đã cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị được giao. Kinh tế phát triển tương đối nhanh, tốc độ tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước, nhất là giai đoạn từ 2015-2020, duy trì tốc độ tăng trưởng ở mức khá cao, bình quân hàng năm đạt trên 13%. Cơ cấu kinh tế dịch chuyển đúng hướng, tỷ trọng các ngành kinh tế cơ bản đạt chỉ tiêu Nghị quyết đề ra, đến cuối năm 2017, nông lâm thủy sản giảm từ 39,62% xuống còn 34,21%; công nghiệp - xây dựng tăng từ 38,99% lên 41,69%; thương mại - dịch vụ từ 21,39% lên 24,10%. Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội tương đối đồng bộ. Tiềm lực kinh tế, xã hội đã tạo ra thế phát triển mạnh mẽ, vững chắc. Đời sống Nhân dân được nâng lên đáng kể, thu nhập bình quân đầu người đến cuối năm 2017 đạt 31,98 triệu đồng. Hệ thống mạng lưới trường lớp từng bước được đầu tư, mở rộng (toàn huyện có 50 trường); 11/11 xã, thị trấn có đủ trường lớp cho 3 bậc học: mầm non, tiểu học, trung học cơ sở; các phòng học ở xã, thôn đều được xây dựng từ cấp 4 trở lên; trang thiết bị dạy học cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục của địa phương. Chất lượng giáo dục được nâng lên; duy trì kết quả phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 05 tuổi, phổ cập tiểu học đúng độ tuổi, phổ cập trung học cơ sở và xóa mù chữ cho người lớn tại các xã, thị trấn. Tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn đạt 99,8%. Tỷ lệ huy động trẻ em trong độ tuổi đủ điều kiện ra lớp đạt 99%, đạt 101% so với Nghị quyết đề ra. Đến nay, toàn huyện có 12 trường đạt chuẩn quốc gia và 03 trường điểm chất lượng cao; duy trì và mở rộng các lớp bán trú tập trung và bán trú dân nuôi, dạy 02 buổi/ngày... Cơ sở vật chất, trang thiết bị khám chữa bệnh từng bước được quan tâm đầu tư, nâng cấp. Đội ngũ y, bác sỹ được tăng cường cả về số lượng và chất lượng; toàn huyện có 7/11 xã, thị trấn đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã; tinh thần, thái độ phục vụ Nhân dân được nâng lên. Công tác giáo dục, truyền thông về dân số kế hoạch hóa gia đình được đẩy mạnh; tỷ lệ tăng dân số tự nhiên từ 1,48% năm 2015 giảm còn 1,19% năm 2017, đạt 121,8% Nghị quyết đề ra. Tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng từ 25,50% năm 2015, giảm còn 25,13% năm 2017. Tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi quy định được tiêm chủng đầy đủ các loại vắc-xin là 98%. Phong trào văn hóa, văn nghệ, các hoạt động thể thao quần chúng diễn ra khá sôi nổi, rộng khắp, thu hút được đông đảo nhân dân tham gia; các lễ hội cồng chiêng, lễ hội đâm trâu, hội diễn văn nghệ quần chúng... được duy trì. An ninh chính trị trên địa bàn luôn được giữ vững, không để xảy ra biểu tình, vượt biên, xâm nhập trái phép. Các vụ việc phức tạp nổi lên, nhất là các vấn đề liên quan đến an ninh tôn giáo, an ninh nông thôn…được giải quyết kịp thời. Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, thế trận an ninh nhân dân ngày càng được phát triển củng cố vững chắc. Các mô hình tự quản về an ninh trật tự ở các thôn, làng được triển khai tích cực, hiệu quả.
Bên cạnh đó, hoạt động của chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể có nhiều đổi mới. Hoạt động của chính quyền các cấp có nhiều tiến bộ, phong cách, lề lối làm việc, hiệu lực, hiệu quả quản lý được nâng lên. Công tác cải cách hành chính có nhiều chuyển biến tích cực, tạo được bước chuyển biến trong đơn giản hóa các thủ tục, từng bước khắc phục tình trạng gây phiền hà cho Nhân dân. Mặt trận và các đoàn thể đã bám sát vào nhiệm vụ chính trị của địa phương để tổ chức các phong trào thi đua. Nội dung và phương thức hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể có nhiều đổi mới theo hướng sát cơ sở, tuyên truyền rộng rãi chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về đại đoàn kết dân tộc, chính sách dân tộc, tôn giáo; đồng thời, bảo vệ và chăm lo lợi ích chính đáng của Nhân dân; tích cực thu hút, tập hợp, động viên đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân thi đua phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững...
Ghi nhận những thành tích đạt được trong 40 năm qua, ngày 05 tháng 11 năm 2018, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kon Tum đã ra Quyết định số 1125-QĐ/TU tặng Bức trướng cho Ban Chấp hành Đảng bộ huyện với dòng chữ “Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Sa Thầy phát huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, đổi mới, phát triển”. Đây là nguồn động viên, khích lệ to lớn về mặt tinh thần để Đảng bộ huyện Sa Thầy tiếp tục lãnh đạo chính quyền, các cấp, các ngành và Nhân dân thi đua lập thành tích đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ thành quả huyện nhà trong thời gian tiếp theo.